De advocaten van onze vakgroep Letselschade staan – naast slachtoffers van verkeersongevallen, bedrijfsongevallen, medische fouten etc. bij zowel in als buiten de rechtbank – ook veel slachtoffers bij van gewelds- en zedenmisdrijven (vaak in het strafproces tegen de verdachte(n)). Slachtoffers van dergelijke (ernstige) misdrijven hebben gedurende het strafproces vele rechten, waaronder onder andere (en afhankelijk van het misdrijf): het recht om een verzoek tot schadevergoeding in te dienen, spreekrecht, het recht om het procesdossier in te zien en het recht op een gesprek met de officier van justitie. Goed om te zien is dat er de laatste jaren (ook) steeds meer aandacht komt voor (de rechten van) slachtoffers van gewelds- en zedenmisdrijven.
Wat is het laatste nieuws en wat zijn de recente ontwikkelingen?
Recent (2021) werd de Wet Uitbreiding Slachtofferrechten (WUS) nog aangenomen. Deze wet heeft als doel de positie van het slachtoffer in het strafproces verder te versterken en verankeren. De eerste onderdelen van de WUS – de schriftelijke motiveringsplicht bij het niet verstrekken van een kopie van de aangifte, de uitbreiding van de informatierechten en de uniformering van het moment van het uitoefenen van het spreekrecht – zijn per 1 juli 2022 in werking getreden. Per 1 januari 2023 is het spreekrecht voor stief- en pleegfamilie ingevoerd en is geregeld dat een slachtoffer ook in de tenuitvoerleggingsfase de mogelijkheid heeft om een verzoek tot vertaling in te dienen van schriftelijke informatie in een voor hem of haar begrijpelijke taal.
Er resteren twee onderdelen van de WUS die nog in werking moeten treden: het beperkte spreekrecht bij verleningszittingen over terbeschikkingstelling (TBS) en over plaatsing in een inrichting voor jeugdigen(PIJ) en de verschijningsplicht. Op dit moment heeft een verdachte het recht om aanwezig te zijn bij de behandeling van de strafzaak, maar ook de mogelijkheid om daar vanaf te zien. De verschijningsplicht - die het verdachten van ernstige misdrijven verplicht om aanwezig te zijn bij de inhoudelijke behandeling van de strafzaak - zal waarschijnlijk per 1 juli 2024 in werking treden. De verwachte datum van inwerkingtreding van het beperkte spreekrecht bij TBS- en PIJ-verlengingszittingen is op dit moment nog niet bekend. Daarnaast is de laatste tijd ook veel aandacht voor gewelds- en zedenmisdrijven op social media en dan voornamelijk het plaatsen en verspreiden van filmpjes van dergelijke misdrijven.
Als het aan diverse politieke partijen (waaronder de CDA en PvdA) ligt moet het plaatsen van dergelijke filmpjes verboden worden en krijgen mensen die zo’n video publiceren een boete van maximaal € 9.000,00 of een jaar celstraf. Op dit moment wordt dan ook een wet voorbereid die het publiceren van beelden van slachtoffers moet verbieden. Meer specifiek de persoon die het filmpje als eerste op het internet publiceert zou bestraft moeten worden (en dus blijft het maken of bezitten of het doorsturen van een dergelijke video dus in principe (nog) ‘legaal’).
Het voorbereiden van deze wet is (onder andere) het gevolg van filmpjes die rondgaan op social media, waaronder een video waarin een groep jongeren een jongen mishandelt op station Amsterdam Bijlmer Arena en hem daarna op het spoor duwt. Het filmpje is honderdduizenden keren bekeken.
De keerzijde van dergelijke filmpjes is echter dat de politie hier soms ook voordeel bij heeft, omdat de betreffende filmpjes kunnen helpen bij de opsporing van verdachten en/of getuigen etc. Regelmatig roept de politie ook ‘omstanders’ op om beeldmateriaal met hen te delen om verder te komen in hun onderzoek.
Het wetsvoorstel is er echter voorlopig nog niet. Eerst moet de Raad van State nog advies uitbrengen en daarna kan de wet worden behandeld door de Tweede Kamer.
Vragen?
Bent u ook slachtoffer van een gewelds- of zedenmisdrijf, bedrijfsongeval, medische fout of verkeersongeval? Of heeft u vragen naar aanleiding van het voorgemelde? Neem dan contact met ons op, zodat wij in uw belang kunnen meedenken. Indien gewenst, kunt u een kosteloos oriënterend gesprek inplannen met één van onze gespecialiseerde advocaten.