Het zijn van ouders of voogd gaat gepaard met een grote verantwoordelijkheid. Het is dan ook niet voor niets dat de wet voorschrijft dat de ouders[1] niet alleen het recht, maar ook de plicht hebben om hun kind(eren) te verzorgen en op te voeden. Kinderen ontdekken de wereld met vallen en opstaan. Hoewel een ongeluk in een klein hoekje zit en kinderen niet altijd in de pas lopen, wordt van ouders verwacht dat zij hun kind(eren) beletten onrechtmatig gedrag te begaan. Denk bijvoorbeeld aan het intrappen van een ruit van een ander tijdens een potje voetbal. Voor schade toegebracht door een kind aan een ander kan de gezagdrager op basis van diens hoedanigheid als ouder of voogd onder omstandigheden aansprakelijk worden gehouden.
Aansprakelijkheid ouders/voogden – hoe zit dat?
Logischerwijs geldt dat hoe ouder een kind wordt, hoe meer hij/zij zich ontwikkelt richting volwassenheid en hoe meer verantwoordelijk gedrag van hem/haar mag worden verwacht. Dit betekent dat wanneer een kind een onrechtmatige gedraging pleegt en schade veroorzaakt, er rekening dient te worden gehouden met de ontwikkelingsfase waarin hij/zij zich bevindt. Deze gedachte komt duidelijk terug in de wetgeving omtrent de aansprakelijkheid van kinderen. In de wet worden grenzen getrokken bij 1) kinderen tot veertien jaar, 2) kinderen van veertien en vijftien jaar en 3) kinderen van zestien jaar en ouder.
Leeftijdscategorieën
Jonger dan 14 jaar
Kinderen tot veertien jaar kunnen niet aansprakelijk worden gehouden voor de schade die is ontstaan uit hun onrechtmatige gedraging(en). Echter, het is onwenselijk om de benadeelde met de schade te laten zitten. Het is de gezagsdrager, dus de ouder(s) of de voogd, die uitsluitend aansprakelijk kan worden gehouden.
14 en 15 jaar
Ten aanzien van kinderen in de leeftijdscategorie van veertien en vijftien jaar geldt dat de ouder(s) in beginsel mede aansprakelijk is/zijn voor de veroorzaakte schade door hun kind, tenzij de ouder(s) kan/kunnen aantonen dat hen geen verwijt kan worden gemaakt. In deze leeftijdscategorie wordt er dus ook gekeken naar de rol van de gezagdrager. Kortom, de benadeelde kan in beginsel zowel de ouder(s) als het kind aanspreken voor de vergoeding van de schade.
16 jaar en ouder
Het uitgangspunt is dat kinderen in de leeftijdscategorie van zestien jaar en ouder volledig verantwoordelijk en daarmee aansprakelijk kunnen worden gehouden voor hun gedragingen. Echter, onder omstandigheden kan de gezagdrager toch mede aansprakelijk voor worden gehouden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de gezagdrager een aandeel heeft gehad in het ontstaan van het onrechtmatig gedrag van het kind door dat gedrag te stimuleren dan wel uit te lokken. Of wanneer de ouder(s) kennis heeft/hebben dat hun kind een onrechtmatige daad zal begaan of begaat, maar zij niets heeft/hebben gedaan om dat gedrag te beletten.
Problematiek in de praktijk
In het aansprakelijkheidsrecht geldt dat de schade van de benadeelde dient te worden vergoed door degene die de schade heeft berokkend of die daar verantwoordelijk voor is. De bovenstaande uiteenzetting laat zien dat kinderen vanaf veertien jaar (mede) kunnen worden aangesproken voor de vergoeding van de schade. In de praktijk beschikken kinderen van die leeftijd echter nog niet over voldoende middelen om de schade volledig te kunnen vergoeden. Dit heeft tot gevolg dat de benadeelde wordt opgezadeld met de schade. Een onwenselijke situatie.
De avondklokrellen
De veelbesproken ongeregeldheden bij de avondklokrellen hebben geleid tot vele aanhoudingen en vervolgens ook tot veroordelingen. Opvallend is de betrokkenheid van het aantal jongeren. Deze recente gebeurtenis geeft niet alleen de wet- en regelgeving over de aansprakelijkheid van kinderen, maar ook bovengenoemde problematiek daaromtrent goed weer.
Zo is een dertienjarige in dit verband veroordeeld wegens het plunderen van de Jumbo supermarkt. Daar bleef het echter niet bij. Gelet op de leeftijd van het kind zijn diens ouders gehouden een schadevergoeding van € 18.000,00 te betalen aan de benadeelde, de Jumbo supermarkt. Een gepeperde rekening. Dit onderstreept nogmaals de verantwoordelijkheid van de ouders/voogd voor het gedrag van hun kind. Een ander voorbeeld betreft de zeventienjarige die eveneens is veroordeeld voor het plunderen van de Jumbo supermarkt. Deze zeventienjarige is onder andere veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding van € 9.950,00. Dit doet de vraag rijzen of een kind een dergelijke rekening wel kan betalen.
Mogelijke uitbreiding aansprakelijkheid ouder(s)/voogd
Demissionair minister Dekker ziet de noodzaak voor verandering. Op 11 mei 2021 heeft hij bekendgemaakt de aansprakelijkheid van de ouders verder te willen uitbreiden door de leeftijdsgrens op te rekken van veertien jaar naar achttien jaar. Deze uitbreiding beoogt kortgezegd 1) de plicht en de verantwoordelijkheid van de ouders te vergroten en 2) de kans te vergroten dat de benadeelde schadeloos wordt gesteld.
Houd onze blogs in de gaten voor de laatste ontwikkelingen omtrent de aansprakelijkheid van kinderen en andere interessante juridische onderwerpen.
Hebt u na het lezen van dit artikel vragen over de aansprakelijkheid van kinderen? Neem dan gerust vrijblijvend contact met ons op. Wij staan u graag te woord.
[1] Hieronder wordt in dit artikel tevens de voogd verstaan.